Những lỗi thường gặp khi thi và cách tránh khi thi ISTQB?

Dưới đây là danh sách các lỗi thường gặp khi thi chứng chỉ ISTQB (đặc biệt là Foundation Level, nhưng cũng áp dụng cho các cấp khác như Advanced Level) và cách tránh chúng. Những lỗi này được tổng hợp từ kinh nghiệm của mình và các phản hồi trên diễn đàn kiểm thử phần mềm, và hướng dẫn từ các Exam Provider như Brightest, Pearson Vue, hay iSQI. Mình sẽ trình bày chi tiết để bạn có thể chuẩn bị tốt nhất khi thi, dù là online hay offline.

1. Không nắm rõ cấu trúc đề thi

• Lỗi: Nhiều thí sinh không biết đề thi gồm bao nhiêu câu, thời gian làm bài, hay cách chấm điểm, dẫn đến phân bổ thời gian sai hoặc bỏ sót câu hỏi.
  • Ví dụ: Foundation Level có 40 câu trắc nghiệm, 60 phút, cần 26/40 điểm (65%) để đậu. Nếu không biết, bạn có thể mất thời gian quá nhiều cho câu khó mà bỏ qua câu dễ.
• Cách tránh:
  • Đọc kỹ Syllabus ISTQB (tải từ https://www.istqb.org/) và làm quen với cấu trúc đề qua Sample Exams (đề thi mẫu).
  • Ghi nhớ: Mỗi câu 1 điểm, không có điểm trừ cho câu sai, nên đừng để trống bất kỳ câu nào.

2. Không hiểu câu hỏi do thuật ngữ chuyên ngành

• Lỗi: Đề thi ISTQB dùng tiếng Anh và chứa nhiều thuật ngữ kỹ thuật (ví dụ: “defect”, “test case”, “coverage”). Thí sinh không quen thuật ngữ dễ hiểu sai hoặc chọn đáp án nhầm.
  • Ví dụ: Nhầm giữa “verification” (xác minh) và “validation” (xác nhận).
• Cách tránh:
  • Ôn tập danh sách thuật ngữ trong Glossary ISTQB (có trên website ISTQB hoặc trong syllabus).
  • Làm bài tập thực hành với câu hỏi trắc nghiệm để quen cách diễn đạt của đề.
  • Nếu tiếng Anh yếu, luyện đọc đề mẫu trước để cải thiện từ vựng chuyên ngành.

3. Phân bổ thời gian không hợp lý

• Lỗi: Dành quá nhiều thời gian cho câu hỏi khó (thường là câu tình huống dài) mà không kịp làm các câu dễ phía sau.
  • Ví dụ: Mất 5-10 phút cho một câu phân tích trong khi chỉ còn 50 phút cho 39 câu còn lại.
• Cách tránh:
  • Quy tắc: Trung bình 1,5 phút/câu (60 phút ÷ 40 câu). Nếu một câu mất quá 2 phút, bỏ qua và quay lại sau.
  • Làm câu dễ trước, đánh dấu câu khó (hệ thống online của Pearson Vue/Brightest cho phép đánh dấu để xem lại).
  • Thực hành làm đề mẫu có tính giờ để quen nhịp độ.

4. Chọn đáp án vội vàng, không đọc kỹ

• Lỗi: Đề ISTQB thường có các đáp án gần giống nhau hoặc “bẫy” (distractors), khiến thí sinh chọn sai vì không đọc hết.
  • Ví dụ: Câu hỏi “What is the main purpose of testing?” có đáp án “To find all defects” (sai) và “To reduce risk” (đúng), nhưng nhiều người chọn vội đáp án đầu.
• Cách tránh:
  • Đọc kỹ câu hỏi và tất cả đáp án trước khi chọn.
  • Chú ý từ khóa như “main”, “most”, “least”, “not” – chúng thay đổi ý nghĩa câu hỏi.
  • Loại trừ đáp án sai trước, sau đó chọn đáp án đúng nhất.

5. Không chuẩn bị kỹ thuật khi thi online

• Lỗi: Gặp vấn đề kỹ thuật khi thi online (qua Pearson Vue OnVUE, Brightest, iSQI) như mất kết nối internet, webcam không hoạt động, hoặc phần mềm bị lỗi.
  • Ví dụ: Bị ngắt thi giữa chừng vì mạng chập chờn, phải đăng ký lại và mất phí.
• Cách tránh:
  • Kiểm tra yêu cầu kỹ thuật trước 24 giờ:
    • Máy tính: Windows 10/MacOS, RAM 4GB trở lên.
    • Internet: Tốc độ tối thiểu 1 Mbps, dùng cáp mạng thay vì Wi-Fi.
    • Webcam và micro hoạt động tốt.
  • Chạy thử “System Test” trên website Pearson Vue (https://home.pearsonvue.com/onvue) hoặc Brightest trước ngày thi.
  • Chuẩn bị không gian yên tĩnh, không bị làm phiền, và thông báo gia đình để tránh gián đoạn.

6. Ôn thi không đúng trọng tâm

• Lỗi: Học lan man hoặc bỏ qua các phần quan trọng trong syllabus, dẫn đến thiếu kiến thức ở các câu hỏi cốt lõi.
  • Ví dụ: Không ôn “Test Techniques” (chiếm 25-30% đề thi) mà chỉ tập trung vào “Testing Process”.
• Cách tránh:
  • Tập trung vào 6 chương chính của Foundation Level Syllabus:
    1. Fundamentals of Testing (10-15% câu hỏi).
    2. Testing Throughout the Software Lifecycle (10%).
    3. Static Techniques (5-10%).
    4. Test Design Techniques (25-30%).
    5. Test Management (15-20%).
    6. Tool Support for Testing (5-10%).
  • Dùng đề thi mẫu để kiểm tra xem phần nào bạn yếu và ôn lại.

7. Lo lắng và mất tập trung khi thi

• Lỗi: Áp lực tâm lý khiến thí sinh hoảng loạn, quên kiến thức hoặc chọn đáp án sai dù biết đáp án đúng.
  • Ví dụ: Lo sợ không đủ thời gian nên chọn bừa ở 10 câu cuối.
• Cách tránh:
  • Thư giãn trước ngày thi: Ngủ đủ giấc, không học dồn đêm trước thi.
  • Thực hành làm đề trong điều kiện giống thi thật (60 phút, không tra tài liệu) để quen áp lực.
  • Hít thở sâu nếu thấy căng thẳng trong lúc thi, tập trung vào từng câu một.

8. Không kiểm tra lại bài trước khi nộp

• Lỗi: Nộp bài ngay sau khi làm xong mà không xem lại, bỏ qua lỗi chọn nhầm hoặc để trống câu hỏi.
  • Ví dụ: Chọn đáp án A nhưng muốn đổi thành B, quên sửa trước khi nộp.
• Cách tránh:
  • Dành 5-10 phút cuối để kiểm tra lại, đặc biệt là các câu đã đánh dấu nghi ngờ.
  • Đảm bảo không để trống câu nào, vì không bị trừ điểm cho câu sai.
  • Với thi online, nhấn “Submit” chỉ khi đã chắc chắn kiểm tra xong.

9. Không đọc kỹ hướng dẫn thi

• Lỗi: Bỏ qua hướng dẫn của giám thị (offline) hoặc thông báo trên màn hình (online), dẫn đến vi phạm quy chế hoặc mất điểm oan.
  • Ví dụ: Thi online mà để điện thoại trên bàn, bị coi là gian lận và hủy kết quả.
• Cách tránh:
  • Đọc kỹ “Exam Rules” trên website Exam Provider (Brightest, Pearson Vue) trước ngày thi.
  • Với thi online: Không để sách, giấy, hoặc người khác trong phòng; làm theo hướng dẫn của giám sát viên qua webcam.
  • Với thi offline: Mang đúng giấy tờ (CMND/CCCD), không mang thiết bị điện tử vào phòng thi.

Tóm lại

Để tránh các lỗi trên, bạn cần:

1. Chuẩn bị kỹ: Ôn đúng trọng tâm, làm quen cấu trúc đề, kiểm tra kỹ thuật (nếu thi online).
2. Giữ bình tĩnh: Phân bổ thời gian hợp lý, đọc kỹ câu hỏi, kiểm tra bài trước khi nộp.
3. Thực hành: Làm ít nhất 3-5 đề mẫu để quen áp lực và cách làm bài.

Nếu bạn cần tài liệu cụ thể (như đề mẫu, link tải syllabus), hoặc muốn mình hướng dẫn thêm về một lỗi nào đó, cứ nói nhé! Chúc bạn thi tốt!